ACCORDING TO THE WORKS FAMOUS NESEB-NÂME-İ MÜLÜK (ŞUÂB-I PENCGANE) AND MU‘İZZÜ’L ENSÂB, THE WIFES OF ÖGEDEY KHAN AND ÇAĞATAY KHAN

Neseb-nâmeler, Arapça, Farsça ve Türkçeden oluşan tarihin en zengin kaynaklarından biridir. Türk Moğol tarihinde de neseb-nâmeler kıymetli bir yere sahiptir. Bu bağlamda İlhanlı (İran Moğolları) veziri Reşidüddin Fazlullah tarafından kaleme alınan Neseb-nâme-i Mülük veya diğer adıyla Şuâb-ı Pencgane olarak bilinen eser, Moğolların şeceresi hakkında derli toplu bilgi vermektedir. Bunun yanında Timurlu hükümdarı Şahruh Mirza’nın isteği üzerine 830/1426-27 yılında alınmaya başlanan yazarı bilinmeyen Mu‘izzü’l Ensâb fî Şeceretü’l Ensâb-ı Selâtin-i adlı eser Fazlullah’ın eserinden istifade ederek şeceresini aktarmıştır. genel Mülûk’ün Gazan Han dönemine kadar verdiği bilgileri aynen kaydetmiştir. Han’dan sonra gelen Sultan Olcaytû Ebu Said Han’ın şecereleri Ensâb’a eklenmiştir. Ensâb’da (İlhanlı) bahsinden Timur oğulları bahsi başlayıp, Hüseyin Baykara’nın ile sona ermektedir. Anonim eseri biçimi, yani tertip tarzı neredeyse aynıdır. Biçim şekil aralarındaki dikkat çekici fark ise Mülük’de satır Uygur harfleriyle yazıların bulunmasıdır. iki tarz bakımın birbirlerine çok benzemektedirler. şecere kitaplarında sadece hanlar şehzadelerin isimleri kaydedilmemiş aynı zamanda hanların hatunları, kumaları, devlet kademesindeki görevlilerin kaydedilmiştir. yazmaların yanındaki der kenarlarda zaman bilgiler bulunmaktadır. bazı araştırmacılar biçim içerik açısından incelenmiş ancak eserdeki hatunlar çalışmalar yapılmamıştır. 
 kitabında kadınların isimlerinin kaydedilmesi Moğollarda kadının ne derecede ehemmiyete sahip olduğunu da göstermesi önemlidir. baş hatun, kocasının yokluğunda evi çocukları idare edip ordanın işlerine bakmış buna bağlı ehemmiyetli yer işgal etmiştir. Ayrıca hatunları merasimlere, ziyafetlere kurultaylara katılmışlar hanedan içindeki makamına göre hükümdarın, tahtın almışlardır. Büyük önemi olan teşrifatta, şölenlerde, resmî törenlerde umumî ağırlamalarda, hatunların her birinin saygınlığı makamının gözetilmesine dair özel kural ölçü bulunmuştur. hükümdar eşleri geleneklerinde eşliliğe sınır getirilmemiştir. nedenle levirat sororat türü evliliklerin örneklerini görebilmemizde kaçınılmaz olmuştur. bu tür evlilikler yapılmasının hem sosyal ekonomik sebepleri Cengiz İmparatorluğu’nun varisleri Çağatay Ögedey birçok evlilik gerçekleştirmişlerdir. Mülûk hanın hatunlarının zikredilmekte bunlardan dünyaya şehzadeler kaydedilmektedir. çalışmada esere adı geçen eserlerin sırasına ortaya çıkarılacak hayatı verilecektir. Böylece çalışmayla elde edilecektir.